У рамках дэманстрацыі выставы, заснаванай на франтавых лістах са збору Музея бітвы за Днепр, "Вам ліст"
Асаблівае месца сярод музейных прадметаў нашага збору займаюць франтавыя лісты ўдзельнікаў фарсіравання Дняпра. Напісаныя шмат гадоў таму, яны кранаюць нас сваёй шчырасцю, дабрынёй і любоўю да родных, верай і надзеяй.
Прыкладам таму з'яўляюцца лісты Міхаіла Іванавіча Каратаева, аднаго з удзельнікаў баёў на Дняпры ў нашым раёне.
Аўтар франтавых рэліквій у страі з першых дзён вайны. У 1943 годзе ў складзе 12-й гвардзейскай стралковай дывізіі 61-й арміі, з'яўляючыся памочнікам начальніка штаба палка па аператыўнай частцы, ён удзельнічаў у фарсіраванні Дняпра ў Лоеўскім раёны і вызваленні яго ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
29 верасня 1943 года стомлены пасля цяжкіх баёў, штодзённых марш-кідкоў працягласцю 25-30 км, Міхаіл Іванавіч пісаў сваёй жонцы:
“Перад намі Днепр, з шырокімі яго воднымі прасторамі, а за ім сядзіць злосны вораг.
Гэты ліст я, напэўна, пішу апошні з гэтага берага Дняпра, а значыць і з украінскай зямлі. Наступнае буду пісаць з супрацьлеглага берага Дняпра – з роднай Беларусі”.
У лісце ад 21 кастрычніка, пасля баёў на беларускім баку, ён дае яркае апісанне цяжкіх баёў: “Учора атрымаў ваш ліст – гэта першы ліст на правы бераг Дняпра ў родную Беларусь.
Вось ужо звыш 20 дзён, як вядзем бой на правым беразе Дняпра, на роднай беларускай зямлі. Баі сапраўды жорсткія. Паветра напоўненае гулам матораў, пастаянная цемра ад пылу і дыму, што узнімаецца пры выбуху снарадаў, уздрыгвае беларуская зямля. Вораг пастаянна контратакуе пяхотай і танкамі. Днепр – гэта апошняя надзея фашыстаў. Вось чаму яны так люта супрацівяцца”.
12 гвардзейская стралковая дывізія вяла зацятыя баі за захоп і пашырэнне плацдарма на заходнім беразе ракі. Сумесна з іншымі дывізіямі 61-й арміі яна вызваляла многія населеныя пункты Лоеўскага раёна. Гэта вёскі Глушэц, Старую і Новую Лутаву, Рудня-Бурыцкую, Сяўкі і інш.
Адчуваючы поспехі войскаў Савецкай арміі, 26 кастрычніка 1943 года, Міхаіл Іванавіч піша дадому вельмі радасны ліст, які ўсяляе надзею:
“Добрай раніцы, Ліда! Кастрычніцкае раніцу. Сёння мы не наступаем. Я ў бліндажы, пабудаваным рукамі немца, які разлічваў зімаваць на правым беразе Дняпра. На стале мільгае свечка. Беларуская зямля агорнутая шэрым туманам. Толькі што адбілі спробу немцаў перайсці ў контратаку супраць нас, на вёску, якую адваявалі пазаўчора. З вялікім супрацівам вораг пакідае апорныя пункты на правым беразе Дняпра бо ён ведае, што гэта для яго апошні шанец.
Я цяпер стаў ад вас яшчэ далей наперадзе за шырокім Дняпром, а да лета 1943 года быў значна бліжэй.
Але Днепр, якім бы ён не быў шырокім, ён не разлучае нас назаўжды, ён раз'ядноўвае нас часова.
Днепр ужо падпарадкаваны нашай волі – пабудаваны масты і пераправы. Надыдзе час, калі я з'яўлюся сярод вас, – гэта час набліжаецца з кожным днём.
Цяпер усе думкі аб тым, каб хутчэй наблізіць жаданы час нашай сустрэчы.
Прывітанне ўсім знаёмым.
Чакаю хуткай сустрэчы.
Моцна цалую. Міша”.
Сустрэчы з сям'ёй наступіла толькі ў 1945-м. З 1943 з берагоў Дняпра да пераможнага 1945 года доўга яшчэ давялося крочыць М. Каратаеву па дарогах вайны. Гэты шлях пралёг праз Беларусь, Прыбалтыку, Польшчу, праз Віслу, Одэр і Эльбу. На Эльбе сустрэчай з амерыканскімі пехацінцамі завяршалася для М. Каратаева і іншых гвардзейцаў 12 стралковай дывізіі Вялікая Айчынная вайна.
Пасля вайны М. Каратаеў працягваў службу ў шэрагах савецкай арміі да 1962 года. Да выхаду ў адстаўку жыў і працаваў у Мінску.
Супрацоўнікамі нашага музея была наладжаная перапіска з дачкой ветэрана Людмілай Міхайлаўнай. Яна і даслала франтавыя лісты бацькі – гэтыя каштоўныя рэліквіі ваенных гадоў, якія мы беражліва захоўваем і якія можна ўбачыць на выставе “Вам ліст”.